Serbske wótkubłanje a kubłanje w pśedšulskem wobłuku w źiśownjach Dolneje Łužyce

Źiśi w Dolnej Łužycy dožywjaju serbsku rěc lěbda hyšći ako familijowu rěc. Togodla pósrědnja se wóna w někotarych źiśownjach za źiśi w starstwje wót 1. lěta, aby se zmóžnjał źiśam kontakt ze serbskeju rěcu tak jěsno ako jo móžno. Pśeto šym jěsnjej zachopinaju wóni z pśiswójenim drugeje rěcy, śim lažčej raźi se jim nawuknjenje rěcy. Wótwisnje wót lokacije Witaj-model w Dolnej Łužycy  póbitujo se pak w jadnotliwych kupkach pak w cełej instituciji.

Pósrědnjenje rěcy w pśedšulskem wobłuku w ramiku Witaj-projekta wótměwa se zwětšego pó metoźe imersije a pó principje „jadna wósoba – jadna rěc“. Z Witaj źiśi, kenž su za wětšy źěl z nimskorěcnych familijow, zanurjaju se grajkajucy do nowego rěcnego swěta. Specielnje w serbskej rěcy wukubłane wótkubłarki powědaju ze źiśimi pó móžnosći konsekwentnje w drugej rěcy. Z tym wóni pósrědnjaju samske wopśimjeśa a kompetence ako w kuždej drugej źiśowni. Aby źiśi lažčej namakali pśistup k serbskej rěcy, wótkubłarki znaglědnjaju to, což jo gronjone, pśez wuraznu mimiku a gestiku. Wóni wuběraju se wědobnje słowa, wóspjetuju swóje wugronjenja abo zwuraznjaju je z drugimi słowami.

Pśedewšym na jsach młoge luźe powědaju hyšći źinsa serbski ako maminu rěc. Za pśiswójenje serbšćiny ako drugeje rěcy w źiśowni kněže idealne wuměnjenja. A šym jěsnjej se zachopina z drugeju rěcu, śim lažčej pśichada wuknjenje. Togodla dopórucujomy, z tym južo w źiśownjach chapjaś.

Lažy nam na wutšobje serbske wótkubłanje a kubłanje w źiśownjach pódpěraś a spěchowaś, a to mjazy drugim pśez:

  • projekty za źiśi a jich familije
  • didaktiske materialije
  • dalejkubłanje za wótkubłarki
  • pśednoski ako teke informaciske zarědowanja nastupajuce serbske wótkubłanje w źiśownjach

Źiśownje Górneje Łužyce

We wěstych regionach Górneje Łužyce źiśi wótrostuju wót małosći z dwěma rěcoma: serbskeju a nimskeju. Pśedewšym na jsach někotare luźe powědaju hyšći źinsa serbski ako maminu rěc. Za rane pśiswójenje serbšćiny ako drugeje rěcy w źiśowni kněže kradu dobre wuměnjenja. Teke how źiśi pśiswójuju sebje rěcne znajobnosći pó Witaj-modelu a metoźe imersije. Maminorěcne serbske wótkubłarki pósrědnjaju źiśam, kótarež za wětšy źěl póchadaju z nimskorěcnych familijow, serbšćinu.

Jolic cośo zgóniś wěcej wó Witaj-modelu w pśedšulskem wobłuku, woglědajśo se naš film wó Witaj, abo pśecytajśo se našu brošuru we wobłuku Downloads. Dalšna literatura k serbskemu wótkubłanju a kubłanju namakajośo teke we wobłuku Downloads:

Metoda imersije jo nejpśirodnjejšy part, na kótaryž źiśi se pśiswójuju drugu rěc. Pśi tom jo se na cełem swěśe dopokazała ako nejintensiwnjejša a nejwuspěšnjejša forma pósrědnjenja rěcy. Wóna wuchada z togo, až źiśi wót sebje wuknu, swět wótekšywaś a rozměś. Wóni gódaju wóznam słowow ze wšymi zmysłami ceło sami wót sebje, zašćěpuju se zuk a strukturu rěcy a napódobnjowaju ju. Wótwisnje wót lokacije model Witaj w Dolnej Łužycy  póbitujo se pak w jadnotliwych kupkach pak w cełej instituciji, ako pla dnjowych maśerjow a nanow tak teke a horśe.

Jolic cośo zgóniś wěcej wó toś tej wuknjeńskej metoźe, wóglědajśo se naš film a pśecytajśo naše brošurki we wobłuku download. Dalšnu literaturu k serbskorěcnemu wótkubłanju a kubłanju namakaśo teke we wobłuku download.

Kazniska slězyna
Serbskorěcne wótkubłanje w źiśownjach a jogo specifiske spěchowanje w Bramborskej a Sakskej jo kazniski zakokulone:

  • Kazń k rědowanju pšawow Serbow w kraju Bramborska § 10 (1) (Serbska kazń – SK) z 7. julija 1994 (GVBl.I/94, Co. 21, bok 294) slědny raz změnjona pśez artikel 1 kazni z 11. februara 2014 (GVBl.I/14, Co. 07)
  • Druga kazń k pśewjeźenju 8. knigłow socialnych kazniskich knigłow – źiśeca a młoźinska pomoc § 3 (5)
    (Kazń wó źiśownjach – KitaG 27. junija 2004)
  • w §§ 2 a 20 kazni wó wugótowanju źiśownjow (SächsKitaG z 15.05.2009)
  • w póstajenju wó wugótowanju źiśownjow w serbskem sedleńskem rumje (SächsSorbKita z 19.09.2006)